Mã Giám Sinh trong tác phẩm Thúy Kiều
trích "Mã Giám sinh mua Kiều"là đoạn mở đầu trong đoạn đời 15năm lưu lạc củ Kiều.Đoạn thơ dài34 câu,từ câu 619 đến câu625 trongTK
Đoạn thơlàm sống lại một cảnh mua bán người thời trung cổ, thể hiện bút pháp tự sự và tả người của ND.Nét đặc sắc nhất là nghệ thuật miêu tả và khắc hoạ nhân vật MGS
Trước cảnh gia biến, Kiều là đứa conchí hiếu quyết bán mình chuộc cha khỏi vòng tù tội:
"Hạt mưa sá nghĩ phận hèn,
Liều đem tấc cỏ, quyết đền ba xuân"
Khách đến mua kiềulà"người viễn khách" được mụ mối đưa vào đẻ vấn danh, để xin hỏi cưới! Cách giới thiệu có vẻ trang trọng.Phải chăng người viễn khách tìm đến để cầu hôn?
"Gần miềncó một mụ nào,
Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh"
Khách tự giới thiệu mình là" kẻ sĩ"- sinh viên trường Quốc Tử Giám chỉ nói họ ko xưng tên, rất kiểu cách quí tộc, sau đó giới thiệu quê hương bản quán:"huyện Lâm Thanh cũng gần". Hai chữ "rằng"nhau xuất hiệnmột thái độ kiêu kì coi trời chỉ bằng nửa con mắt.Khẩu ngữ đối đáp của "viễn khách"vừa hợm hĩnh, vừa khiếm nhã, thô lậu:
"Hỏi tên ,rằng:Mã Giám Sinh
Hỏi quê, rằng :Huyện Lâm Thanh cũng gần"
Đọc TK ta mới thấu tỏ nguồn gốc"viễn khách". Y với mụ Tú Bà là những kẻ'Làng chơi đã trở về già hết duyên".sống ở Lâm Tri "quanh năm buôn phấn bán hương đã lề".sinh viên QTG,"huyện Lâm Thanh cũng gần"mà MGS giới thiệu chỉ là sự khoe mẽ , bịp bợm.Viễn khách là một kẻ buôn thịt bán người"quen mồi lại kiếm ăn miền nguyệt hoa"
Đây là bức chân dung truyền nhân tên lái buôn họ Mã:
"Quá nien trạc ngoại tứ tuần
Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao"
Nhân cách y hé lộ dần. Cái "nhẵn nhụi" mà mày râu gợi lên1 ấn tượng dung tục tầm thường, cái"bảnh bao" của quần áo gợi lên sự giả dối."Mày râu nhẵn nhịu" và" áo quần bảnh bao"là 2 nét vẽ châm biếm nhân vật MGS vẫn là đứa phong tình đẫ quen
Lần đầu TK gặp KT, người đẹp có bao giờ quên được hình ảnh:
"Đuề huề lưng túi gió trăng
Sau lưng theo một vài thằng con con"
"Vài thằng con con" là những chú tiểu đông đáng yêu. MGS cũng có thầy tớ, cũng có trước sau, ra vẻ sang trong,lên bộ quan dạng, mỗi bước đi là có kể đón người đưa, có kẻ hầu người hạ. Nhưng giữa thầy tớ của ông viễn khách phương xa này sao mà lao xao ,ồn ào, lộn xộn, ko chút lễ giáo, thiếu nề nếp đáng khinh:"Trước thầy..... lao xao
Mới được mụ mối rước vào lầu trang, cách ứng xử , cách ngồi của MGS càng bộc lộ tư cách của kẻ hạ lưu lại còn hợm mình lên mặt:"nhà băng...sỗ sàng
Cái lối "ngồi tót" là cách ngồi của bọn con buôn, của "phường buôn thịt" của "quân buôn người"!Cái cử chỉ sỗ sàng là cử chỉ của những kẻ thiéu nhân cách vừa thiếu lễ độ, lịch sựvừa thiêu tự trọng. Hắn coi thường phảm giá con người.Kẻ chỉ biết"Kiếm ăn miền nguyệt hoa" mới có lối "ngồi tot" và cử chỉ" sỗ sàng"ấy!
MGS một kẻ buôn thịt bán người lọc lõi" quanh năm buôn bán phán hưong đã lề".Khi mụ mối "vén tóc, bắt tay" món hàng thì hắnvừa "cân sắc " lại "cân tài" , hắn ép hắn thử, hắn ép Kiều đánh đàn làm thơ , rồi suy thính kĩ càng. Người "quốc sắc thiên hương" đối với hắn chỉ là một món hàng:"Đắn đo.... quạt thơ:
Và chỉ sau khi đã "mặn nồng một vẻ một ưa", MGS mới" tùy cơ dặt dìu"mua bán. Tuy nói lag "mua ngọc", tuy lên giọng cao sang là:sính nghi:, nhưng vẫn "kò kè", lúc thì "bớt một" lúc thì "thêm hai".thời gian mặc cả người đẹp đã kéo dài mãi đến "giờ lâu"mới "ngã giá":"Cò kè....bốn trăm"
Cảnh mua bán "MGS mua Kiều"đã thể hiện qua cái tâm và cái tài chủ ND.Qua nhân vật MGS nhà thơ đãtố cáo .lên án và khinh bỉ "phường bán thịt , quân buôn người," trong xã hội thối nát.Tài sắc của người phụ nữ trở thành một món hàng, nhân phẩm của họ bị chà xuống vũng bùn nhơ!Câu thơ"Tiền lưng đã sẵn , việc jì chả xong"là một lời kết án đanh thép nhưng kẻ bất lương làm giàu trên thân xác người phụ nữ.
Chữ nghĩa dười ngòi bút của đại thi hào ND có một ma lực ghê gớm, tạo thành những nét vẻ tinh xảo:nhẵn nhụi ,bảnh bao ,lao xao...Hình ảnh nhân vật MGStrong TKđã trở thành một điển hình cho bọn"buôn thịt bán người" trong xã hội,góp phần tô đậm giá trị hiện thựccủa áng thơ kiệt tác này