Tục ngữ về đạo đức, lối sống
Giáo án 10 Nâng cao
i. Tìm hiểu chung
* Đề tài của tục ngữ:
Nói về các hiện tượng tự nhiên, thời tiết
Nói về kinh nghiệm sản xuất
Nói về đời sống vật chất: ăn, mặc, ở.
Quan hệ gia đình, dòng họ.
Phẩm chất đạo đức.
* Tục ngữ thường rút ra bài học kinh nghiệm, đối nhân xử thế nên tục ngữ là túi khôn của dân gian, là cuốn bách khoa dân gian
* Tục ngữ diễn đạt nội dung tư tưởng bằng cách phán đoán gắn với một chủ đề, một lời bình hoặc thuyết minh về chủ đề ấy.
* Tục ngữ là lời nói có tính nghệ thuật: hiệp vần, so sánh, ẩn dụ.
- Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã
- Nói hay hơn hay nói
- Sởi lởi trời cởi cho, so đo trời co lại
II. đọc hiểu văn bản:
* Nghĩa đen và nghĩa bóng, nghĩa cụ thể và khái quát trong các câu: 1, 2, 3, 4, 10:
1
Tay làm hàm nhai
Tay quai miệng trễ
Có làm thì có ăn, không làm thì không ăn
Có công lao động thì mới có hưởng thụ
2
Muốn ăn cá cả phải thả câu dài
Kinh nghiệm nghề câu cá
Muốn sự việc thành công lớn phải bỏ sức nhiều
3
Kiến tha lâu cũng có ngày đầy tổ
Hiện tượng kiến tha mồi lâu làm đầy tổ
Kiên nhẫn, kiên trì, chịu khó sẽ đạt được mục đích
4
Một giọt máu đào hơn ao nước lã
Dù là ít máu còn hơn là nước lã không có màu sắc mùi vị gì
Có quan hệ huyết thống tuy xa còn hơn là người ngoài không có quan hệ gì
10
Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ
Một con ngựa bị đau bỏ ăn cả tàu ngựa cũng không ăn.
Sự chia sẻ nỗi đau của tập thể cộng đồng với một người
II. đọc hiểu văn bản:
Có công lao động thì mới có hưởng thụ
Muốn sự việc thành công lớn phải bỏ sức nhiều
Kiên nhẫn, kiên trì, chịu khó sẽ đạt được mục đích
Quan hệ thân tộc
Quan hệ vợ chồng
Lao động
Lao động
Lao động
Tình thương- tình nghĩa
Tình thương- tình nghĩa
Đề cao giá trị lao động
Đề cao giá trị lao động
Đề cao giá trị lao động
Đề cao và khẳng định quan hệ gia đình, họ hàng
Đề cao và khẳng định giá trị của tình cảm, tình nghĩa
Cách nói hay, thực chất
Đạo đức
Quan hệ cá nhân- cộng đồng
Coi trọng thực chất hơn bề ngoài
Coi trọng đạo đức tốt của con người
Đề cao mối quan hệ tình cảm giữa cá nhân và cộng đồng
Quan hệ vợ chồng
Bàn về lời nói
Phẩm chất con người
Phẩm chất kính già, yêu trẻ
Quan hệ cá nhân- cộng đồng
Tình thương- tình nghĩa
Đạo đức
Đề cao và khẳng định giá trị của tình cảm, tình nghĩa
Coi trọng phẩm chất con người hơn bề ngoài
- Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ.
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã.
- Nói hay hơn hay nói.
- Sởi lởi trời cởi cho, so đo trời co lúng
(ST)
